“Eenzaamheid heeft vele verschijningsvormen. Het kan zijn dat er nooit meer iemand over de vloer komt. Het kan ook zijn dat er wel sociale contacten zijn en niemand wordt vergeten, maar dat het mensen niet lukt om met hun talenten en ambities aan te sluiten bij de samenleving.” Met deze woorden opent Mgr. Van den Hende op 21 april de Laurentiusconferentie ‘Eenzaam in Rotterdam’. “De mens is als persoon een sociaal wezen, geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Daarom moeten we, omwille van een beschaving van liefde, eenzaamheid op het spoor komen. We moeten verbindingen leggen tussen mensen en zorgen dat we eenzaamheid van mensen verkleinen, zodanig dat het niet langer een last of belemmering is.”

Tijdens een Laurentiusconferentie gaan vertegenwoordigers van de overheid, maatschappelijke instellingen en de Kerk met elkaar in gesprek over een actueel thema. Mgr. Van den Hende: “Het is een conferentie. ‘Conferre’ wil zeggen: dingen bij elkaar brengen. Het gaat erom dat ieder een bijdrage geeft om een goed zicht te krijgen in wat aan de orde is in de thematiek van eenzaamheid. Het is fijn dat we vandaag met elkaar kunnen spreken over eenzaamheid vanuit verschillende invalshoeken.”

Gesprek

Emile Boleij, bisschoppelijk gedelegeerde categoriaal pastoraat en geestelijk verzorger, brengt zijn ervaringen in rond eenzaamheid bij ouderen: “Wie spreekt ouderen nog aan bij hun voornaam? Ouderen worden steeds ouder, contacten nemen af, vaak ook de contacten met de kinderen die ze niet tot last willen zijn.” Rita Schoolenberg, pastoraal werker in de parochie St. Christoffel, herkent die eenzaamheid bij ouderen en legt er voorbeelden van jongere generaties naast: mensen die geen werk meer kunnen krijgen, vluchtelingen die een officiële status krijgen, waarna een deel van de hulpverlening wegvalt en mensen het zelf moeten zien te redden.

Marc Bollerman is directeur van Stichting Mara. Hij signaleert dat er verschillende soorten eenzaamheid zijn. Wil je iets oplossen dan moet je weten over welke eenzaamheid je het hebt. Liever dan van het ‘bestrijden’ van eenzaamheid spreekt hij van het ‘ontwapenen’ of laten ‘wegsmelten’ van eenzaamheid “door je tent op te zetten in het hart van de wijk”.

In de laatst verschenen GGD-monitor van de Gemeente Rotterdam (2012) kwam naar voren dat 49% van de Rotterdammers (vanaf 18 jaar) zich matig tot ernstig eenzaam voelt. Bij de groep 65+ is dit zelfs 56%. De Gemeente Rotterdam heeft het bestrijden van eenzaamheid tot een prioriteit gemaakt. “Met het actieprogramma Voor Mekaar kwam er een samenhangende aanpak”, vertelt Marijke de Vries, Programmamanager Eenzaamheid. “Daarbij werd voorrang gegeven aan het bestrijden van sociaal isolement van ouderen.” Jaarlijks bezoekt de gemeente alle 75+-ers. “Om de schrikbarende eenzaamheidscijfers onder ouderen te keren hebben we als samenleving een opgave. Want de sleutel is dat we ouderen het gevoel geven dat ze erbij horen en een plekje verdienen in onze stad. Als dragers van de geschiedenis kunnen ze tot op hoge leeftijd iets bijdragen aan de ontwikkeling van de stad. Maar als ze kwetsbaar zijn en iets nodig hebben, mogen ze ook een beroep doen op hun omgeving.”

“Er zijn heel veel initiatieven in Rotterdam” constateert Trix van Os. Zij is betrokken bij het Laurensfonds als lid van de Commissie Ouderen. Het Laurensfonds geeft financiële ondersteuning aan uiteenlopende projecten die sociaal isolement bestrijden. “De inzet van velen is nodig voor mensen die in sociaal isolement dreigen te geraken of dat reeds zijn.” Ze signaleert daarbij dat de participatiesamenleving om een wezenlijk andere aanpak vraagt dan de verzorgingsstaat.

Bij de aanpak van eenzaamheid mag volgens godsdienstsocioloog Theo Schepens de betekenis van godsdienst niet worden onderschat. “Een stevig netwerk helpt tegen eenzaamheid. Kerken zijn netwerken en als zodanig zijn ze, net zoals andere netwerken, een hulp tegen eenzaamheid”, stelt hij. “Kerken verbinden met God en de medemens. Juist dit verbindende karakter dat kerken bieden aan hun leden en ook aan anderen, is een toegevoegde waarde aan de samenleving.”

Deelnemers aan de Laurentiusconferentie ‘Eenzaam in Rotterdam’ waren:

• Mgr. J. van den Hende, bisschop van Rotterdam
• Dhr. Emile Boleij, bisschoppelijk gedelegeerde categoriaal pastoraat en geestelijk verzorger
• Dhr. Marc Bollerman, directeur Stichting Mara
• Mevr. Trix van Os, lid Commissie Ouderen Sint Laurensfonds en directeur/bestuurder zorgorganisatie Alerimus
• Dhr. Theo Schepens, socioloog
• Mevr. Rita Schoolenberg, pastoraal werker parochie Sint Christoffel
• Mevr. Marijke de Vries, Programmamanager Eenzaamheid, Gemeente Rotterdam
• Mevr. Liesbeth Stalmeier, gespreksleider

De Laurentiusconferentie

Het katholiek sociaal denken (de katholieke sociale leer) betekent in en vanuit de Kerk een inspirerende kracht in de samenleving. Daarom startte Mgr. Van den Hende de Laurentiusconferentie in het bisdom Rotterdam. De eerste bijeenkomst vond plaats in het jubileumjaar van het bisdom, op 11 november 2016 en had als thema: kinderen en armoede.