Op dinsdag 27 september bezocht Mgr. Van den Hende ‘Ipse de Bruggen’ in Nieuwveen in het Groene Hart. Op deze locatie wonen zo’n 500 mensen met een verstandelijke en/of meervoudige beperking. De bisschop ontmoette vrijwilligers en bewoners en sprak met medewerkers. Het bezoek van de bisschop kwam tot stand in gesprek met Emile Boleij, bisschoppelijk gedelegeerde voor de zorg die de bisschop vergezelde, en geestelijk verzorger Maurice Reneerkens pr. ‘Ipse de Bruggen’ (390 locaties) heeft ruim 6.000 medewerkers, meer dan 2.000 vrijwilligers en 4.600 cliënten. Ook op de locatie in Nieuwveen zijn vele vrijwilligers betrokken. Mgr. Van den Hende ontmoette de kerkvrijwilligers. Zij ondersteunen de geestelijk verzorging bij het reilen en zeilen in en rond de kapel.

Duidelijk is dat er een groot netwerk bestaat rond de bewoners, variërend van familieleden en vrijwilligers uit het dorp tot oud-medewerkers. Een van de kerkvrijwilligers heeft een ‘bezoekvriend’, een ander heeft een gehandicapte broer, weer een ander werkte voorheen bij de technische dienst. De betrokkenheid is groot, blijkt uit het gesprek met de bisschop. “Als het je grijpt, dan grijpt het je,” verklaart een van de mensen. “U vormt een hechte groep, waar talenten elkaar aanvullen. En er is een band van hart tot hart met de cliënten. Niet de instelling staat centraal, zie ik, maar de bewoners,” signaleert Mgr. Van de Hende aan het eind van de ontmoeting.

De wortels van de locatie in Nieuwveen gaan terug op de zusters Ursulinnen van Bergen. Zij startten in 1935 een schoolinternaat voor licht zwakzinnige kinderen. Later fuseerde de instelling met de protestantse Jozef Stichting. “Jongere generaties medewerkers hebben vaak minder kerkelijke binding. Toch is het hier, en dat is misschien een erfenis van de zusters, heel vanzelfsprekend om een beroep te doen op de pastorale zorg,” vertelt Maurice Reneerkens.

Uitdagingen en ontwikkelingen

Tijdens de lunch spreekt de bisschop met de heer Jan van de Hoek (voorzitter van de raad van bestuur) en de heer David Rijvers (leidinggevende van o.a. de geestelijke verzorgers). Aan de lunch nemen ook leden van de cliëntenraad en de ouderenraad deel. Ze spreken over de werkwijze in Nieuwveen en het manifest dat belangrijke leidraad is voor alle werkzaamheden en inspanningen: iedereen is bijzonder. De cliënt staat centraal en heeft en houdt zoveel mogelijk de regie over zijn eigen leven. Regelingen rond de zorg zijn volop in ontwikkeling. Decentralisaties naar de gemeenten gaan samen met forse kortingen op de jeugdhulp en de Wmo. Het betekent dat er minder budget is de komende jaren. In 2015 realiseerde ‘Ipse de Bruggen’ een nieuwe managementstructuur, waarbij het aantal managers werd verminderd. Daaraan ging een efficiencyslag bij de ondersteunende afdelingen vooraf met een inkrimping van het aantal medewerkers.

Palliatieve zorg

Zeker ook op het terrein van de zorg zelf zijn er ondertussen volop ontwikkelingen. Sinds kort heeft de locatie in Nieuwveen een nieuwe afdeling palliatieve zorg en een palliatief team, waarvan ook geestelijk verzorger Maurice Reneerkens deel uitmaakt. De bisschop spreekt met enkele medewerkers en ontmoet bewoners met het syndroom van Down die dementerend zijn. Het palliatief team startte vanwege toenemende vragen van collega’s. Door de goede gezondheidszorg worden mensen steeds ouder. Dat geldt ook de cliënten van ‘Ipse de Bruggen’ met het Downsyndroom. Een afdeling palliatieve zorg bleek wenselijk en nodig. “De rol en de wensen van de familie zijn belangrijk,” legt een van de medewerkers uit. “We spreken zaken daarom tijdig door. De mensen zijn kostbaar en je wilt dat zij en de mensen om hen heen het laatste stukje goed beleven.” Uit alles blijkt dat het werk met veel liefde wordt gedaan, maar lang niet eenvoudig is. Cliënten vertonen soms, in zorgtermen, ‘moeilijk verstaanbaar gedrag’, waardoor het ingewikkeld kan zijn situaties goed in te schatten.

Dagbesteding De Bakkerij

Aan het eind van het werkbezoek bezoekt de bisschop dagbesteding De Bakkerij. Hij wordt hartelijk verwelkomd in de zoet ruikende ruimte, waar de appeltaarten en koekjes met zorg worden bereid. De bisschop krijgt een taart cadeau, terwijl één van de bakkers net de laatste hand legt aan zijn eigen verjaardagstaart. De taarten en koekjes worden verkocht aan bezoekers. En de bakkers gaan over het terrein om ze aan de man te brengen.

Werken van barmhartigheid

Na afloop vertelt Mgr. Van den Hende: “Het werkbezoek was voor mij een bijzonder moment in het jaar van de barmhartigheid. In gesprek met bewoners, medewerkers en vrijwilligers wordt duidelijk hoezeer er een leefklimaat is van onderlinge verbondenheid. Mensen lopen niet langs elkaar heen. Bewoners die afhankelijk zijn van zorg en aandacht worden op menswaardige manier begeleid, want terwijl er hulp en ondersteuning wordt verleend, blijft er ook voortdurend oog voor wat bewoners zelf kunnen, of nóg kunnen. Naast de bekende lichamelijke werken van barmhartigheid, zoals zieken verzorgen en te eten en te drinken geven, is er ook sprake van geestelijke werken van barmhartigheid, zoals troosten en goede raad geven.”