“Er zijn al vele bisschoppensynodes geweest sinds het Tweede Vaticaans Concilie. Zij werden in 1967 door paus Paulus VI ingesteld, met steeds weer een ander onderwerp ter bespreking. Bijvoorbeeld over evangelisatie (1974 en 2012) en catechese (1977), over familie en gezin (1980 en 2015), over het sacrament van boete en verzoening (1983), over de eucharistie (2005) en het woord van God (2008) en over jongeren in de Kerk (2018). En nu wil paus Franciscus voor de komende synode vooral centraal stellen het thema van het samen op weg zijn: synodaliteit. Het is een grondgegeven van de Kerk. God wil dat we als Kerk samen op weg gaan. Als we een werkzaam teken van de Heer in de wereld zijn, dan vraagt het om communio, dan vraagt het om participatio, dan vraagt het dat we de missio, de zending van de Kerk, samen oppakken en gestalte geven.”

Op zondag 17 oktober was bisschop Van den Hende hoofdcelebrant in de eucharistieviering waarmee het bisdom Rotterdam tegelijk met bisdommen wereldwijd de ‘diocesane fase’ opende van de bisschoppensynode 2023 (‘Voor een synodale Kerk: communio, participatio, missio’). De viering werd gehouden in de kathedraal in Rotterdam. Verschillende priesters concelebreerden. Twee diakens assisteerden. De tweede lezing was in het Portugees en het evangelie in het Spaans, ten teken dat gelovigen met verschillende talen en culturen deel uitmaken van het bisdom Rotterdam.

In zijn homilie spreekt de bisschop over de drie kernwoorden: communio, participatio, missio. “Communio is de gemeenschap rond de Heer, die we niet zelf maken maar die de Heer ons geeft in kracht van de Heilige Geest”, aldus de bisschop die aangeeft dat daar een opdracht ligt om die communio steeds weer op te bouwen. “Maken we deel uit van die gemeenschap? Kunnen we ook anderen bij die gemeenschap betrekken en uitnodigen met ons geloof, met de hoop en de liefde die in ons hart is gelegd?” Participatio betekent “deelname” vervolgt de bisschop: “Deelname vanuit je eigen geloof, vanuit de gaven en talenten die de Heilige Geest je geeft, die beschikbaar stellen en zo deelnemen aan het kerkelijk leven.” Waarbij missio betekent “dat we gezonden zijn, dat we een zending hebben. Niet zomaar een zending om erop uit te trekken, maar om met de Heer op weg te gaan en het evangelie te verspreiden.”

“Het hoort vanaf het begin bij de Kerk dat we samen op weg zijn, dat we synodaal zijn. De eerste christenen werden mensen van de weg genoemd (Handelingen 9, 2). Samen op weg, dat betekent dat bisschoppen zich als college samen met de paus inzetten voor de Kerk in hun eigen bisdom en de Wereldkerk. Maar het betekent ook dat we als gedoopten met een verscheidenheid aan taken en gaven toegerust samen ook meewerken aan de opbouw van de Kerk en van de verspreiding van het evangelie in onze wereld.”

De zending van de Kerk is drievoudig: verkondiging en getuigenis, de viering van de sacramenten, het dienstwerk van de liefde. Omdat op deze zondag ook het diocesane Jaar van de Sacramenten start, staat de bisschop in zijn homilie ook stil bij de zeven sacramenten. Door daaraan deel te nemen “wordt ons leven steeds meer in de gezindheid van de Heer opgebouwd, worden we gevoed en gesterkt door zijn heilsmiddelen”, aldus de bisschop.

De eucharistieviering in de kathedraal is de votiefmis van de Heilige Geest. Het openingslied is ‘Kom Schepper, Geest daal tot ons neer’. Er zijn lezingen uit de Schrift die gaan over de Geest. De kleur van de kleding van de bisschop, priesters en diakens is rood. En aan het eind van de viering wordt het gebed tot de Heilige Geest gebeden, waarmee ook elke sessie van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) opende en dat vanwege deze bisschoppensynode in een vereenvoudigde vorm wordt verspreid: ‘Adsumus, Sancte Spiritus’: Wij staan voor U, Heilige Geest. Daarmee wordt de diocesane fase nadrukkelijk onder leiding van de Heilige Geest geplaatst.

Aan het eind van de viering wordt het nieuwe nummer van Tussenbeide uitgedeeld plus een flyer die speciaal voor deze gelegenheid is gemaakt over ‘Mensen van de Weg’.

De diocesane fase die met de eucharistieviering in de kathedraal begon, is bedoeld als eerste etappe ter voorbereiding op de bisschoppensynode in 2023. In de komende maanden is er in ieder bisdom op uitnodiging van paus Franciscus een reeks van gesprekken en ontmoetingen. Verschillende geledingen en groepen gaan met elkaar in gesprek, waarbij het luisteren naar elkaar een grote plaats inneemt. Het is bedoeld als consultatie om bouwstenen te verzamelen voor de bijdrage vanuit het bisdom - via de kerkprovincie - aan de uiteindelijke bisschoppensynode in Rome.

• Download de homilie van bisschop Van den Hende
• Gebed: Wij staan voor U, Heilige Geest
• Download de flyer ‘Mensen van de Weg’
• Lees ook: Bisschoppenconferentie stuurt gesprekshandreiking voor synode naar de bisdommen (bericht d.d. 12 oktober 2021)
  
• Zie ook de Nederlandse werkvertaling van de voorbereidingsdocumenten op rkkerk.nl: het Vademecum en het Voorbereidend document
  

Klik op de foto voor een vergroting en op de pijltjes voor meer foto’s.