Geloofsgesprek: Over geloof en Kerk in deze tijd

Op zondag 11 december 2016 waren parochievicaris Ad van der Helm en pastoor Dick van Klaveren te gast in het Geloofsgesprek. Zij blikten terug op de mediavieringen die zij de afgelopen jaren verzorgden vanuit Den Haag en Bodegraven, en spraken over geloof en de Kerk in deze tijd. Met ingang van 2017 worden deze zondagse eucharistievieringen vanuit het bisdom Rotterdam verzorgd door pastoor Jack Glas in de St. Petrus' Banden kerk in Roelofarendsveen.

Geloof en Kerk

“Je merkt dat er interesse is in geloof, maar ook een drempel om naar de Kerk te stappen,” vertelde Ad van der Helm. “Bij de geloofsleerlingen die ik begeleid, merk ik vaak dat mensen al jaren met geloof bezig zijn, maar een concrete aanleiding nodig hebben, zoals een relatie en een huwelijk, om de stap naar de Kerk te zetten en in gesprek te gaan. Het interessante van de missen op televisie is dat die mensen op het idee kunnen komen om daar toch wat meer mee te doen. Het begint niet pas met die relatie, maar eerder. De wereld waarin mensen leven heeft geen antwoord op de vragen waarmee ze zitten. ‘Ik heb het gevoel dat mijn generatie kaders kwijt is en dat is heel erg vermoeiend,’ zei laatst een vrouw tegen me.”

Dick van Klaveren herkent dit: “Er komen regelmatig mensen ‘bovendrijven’ die al lang een religieus verlangen in zich hebben, of een vermoeden dat er meer is dan de dingen die wij zelf klaar maken of klaar kunnen krijgen. Het is voor hen vaak een hele ontdekking dat zo’n Kerk er nog is en ook ruimte schept om daarin te kunnen groeien.”

‘Ga bruisen’

Er lopen in de parochie veel mensen rond met talenten, benadrukt Dick van Klaveren. Hoe kom je die op het spoor? Ga ‘bruisen’ is het advies. Van Klaveren doet het regelmatig. Bijvoorbeeld met jonge ouders die de parochie bijeenriep om mee na te denken over de parochiedag. “We zijn gaan bruisen. Dat was ontzettend leuk en aan het eind van de avond hadden we een plannetje én mensen die mee wilden helpen. Zo komt er élan en gaan mensen een plek vinden om te groeien in wat er aan gelovig vermoeden en verlangen in hen leeft.”

En ook op 30 oktober bruiste het. Toen vond in Gouda het congres ‘Bruisende Kerk’ plaats. “Er waren 150 mensen bij elkaar die gedreven zijn en zich aangesproken voelen. Dat waren stevige katholieken, maar daarnaast ook mensen die zeiden dat ze bijna nooit in de kerk komen maar hier graag bij wilden zijn.” Jongeren uit parochies werden uitgenodigd en onder meer franciscaanse groepen, groepen verbonden met de jezuïeten en de charismatische beweging. Van Klaveren: “Ook daar verzamelen zich mensen om geïnspireerd te raken. Op het congres kwamen ze bij elkaar en zagen ze wat er verder aan allerlei katholieks leeft.”

Ruimte voor initiatieven

Ad van der Helm: “We mogen vertrouwen hebben in wat mensen in te brengen hebben, vanuit een positieve grondhouding luisteren naar mensen die wat in te brengen hebben. En we moeten niet bang zijn om dingen uit te proberen. Dingen mogen ook mislukken.” Hij sluit zich aan bij het beeld dat Dick van Klaveren introduceert van de Kerk als ‘speeltuin’, waarin de ruimte wordt aangegeven van wat katholiek en christelijk is, en waarbinnen allerlei initiatieven kunnen worden ontwikkeld. Van der Helm: “Een ‘speeltuin’ is een mooi beeld, want door spel leer je ook. En er zijn coalities mogelijk, het ene moment speel je met deze en het andere moment met die persoon.”

‘Een prachtige en plechtige deur’

Het is zeven jaar geleden dat de omroep de mediavieringen verplaatste van één centrale plek in het land naar de bisdommen. Ad van der Helm was van het begin af aan celebrant in de vieringen. “De eeuwenoude wortels die je voelt in de Latijnse hoogmis, creëren een ruimte. Dat boeit ook twintigers en dertigers. Deze liturgie is een prachtige en plechtige deur, waardoor mensen de parochie binnenkomen, waar verder van alles gebeurt. Het was de uitdaging om te laten zien dat de Latijnse hoogmis leeft, en dat daarbinnen ook ruimte is voor de samenleving waarin we leven, de tijd van nu en wat er in de wereld gebeurt. Die combinatie, heb ik gemerkt, vinden mensen interessant.”

Mediavieringen

De mediavieringen zijn van bijzondere waarde. “Voor heel veel mensen is de Kerk de mis op televisie geworden, omdat ze niet meer kunnen gaan,” vertelt Dick van Klaveren. “Het is ontroerend en hartverwarmend hoe blij mensen zijn dat ze op televisie iets van hun eigen kerk herkennen. Het is de mis, zoals die elke zondag wordt gevierd. Er zit geen opsmuk aan.” Lachend: “Behalve dan dat iedereen zich de tandjes heeft gerepeteerd.”

De mediavieringen zijn niet mogelijk zonder de inzet van vele vrijwilligers. De laatste dank die in het Geloofsgesprek wordt uitgesproken is daarom voor de parochianen die de vieringen in Den Haag en in Bodegraven door hun inzet al deze jaren mee mogelijk hebben gemaakt.

• De uitzending van het Geloofsgesprek is te bekijken via internet