Ruim tachtig vrijwilligers en pastorale beroepskrachten zijn op zaterdag 11 november bijeen in de Caeciliakerk in Rotterdam voor de diocesane Diaconieprijs ‘Brood en Rozen’. Vicaris-generaal Dick Verbakel reikt de prijs uit aan drie diaconale initiatieven in het bisdom Rotterdam. De eerste prijs in de bijzondere categorie met het thema van dit jaar ‘gemeenschapsopbouw’, gaat naar het B-COS Hand in Hand Refugee Project van de Engelstalige internationale Parochie Church of Our Saviour in Den Haag. Het Willibrordkamp van de Haagse Parochie Maria Sterre der Zee wint de diaconieprijs in de categorie ‘diaconie dichtbij’. Vamos Schipluiden valt in de prijzen voor de categorie ‘diaconie ver weg (MOV)’. De drie winnaars ontvangen ieder een cheque van duizend euro voor nieuwe diaconale activiteiten. De winnaar in de bijzondere categorie ontvangt ook de wisseltrofee.

De jury koos uit zeven projecten in de bijzondere categorie ‘gemeenschapsopbouw’ voor het vluchtelingenproject van de Parochie Church of Our Saviour, omdat zij het een mooi voorbeeld vindt hoe een parochie antwoord kan geven op een acute, maatschappelijke nood en meer kan doen dan alleen crisisopvang. De parochie wil statushouders, dat zijn vluchtelingen met een verblijfsvergunning, ondersteunen bij het opbouwen van een nieuw bestaan, op basis van hun eigen talenten en dromen. 

De Justice and Peace-werkgroep van de parochie trekt het project en veel parochianen werken mee als buddy of leerkracht. De activiteiten zijn niet alleen gericht op opvang en taallessen, maar ook op ontmoeting en gezamenlijke activiteiten op basis van gedeelde interesses. Daarin ligt de bijdrage aan gemeenschapsopbouw.

Parochianen nemen in het buddy-project vluchtelingen één-op-één bij de hand om samen te praten, te koken of een uitstapje te ondernemen. Zo ontdekken de vluchtelingen op een laagdrempelige manier de vele facetten van de Nederlandse samenleving. In wekelijkse conversatieklassen komen kleine groepjes vluchtelingen bijeen om zich verder te bekwamen in de Nederlandse taal. Het spreken en de ontmoeting staan voorop. Een parochiaan met een achtergrond in het onderwijs fungeert als leerkracht. Ten slotte organiseert de werkgroep activiteiten waaraan parochianen en vluchtelingen samen meedoen op basis van gedeelde interesses, zoals een bezoek aan de Dream Factory, de Tweede Kamer of een maandelijkse internationale kookavond.

De prijs in de categorie ‘diaconie dichtbij’ is voor het Willibrordkamp van de Parochie Maria Sterre der Zee in Den Haag. Dit zomerkamp is bestemd voor kinderen uit de marge van de samenleving. Zij komen met name uit de geloofsgemeenschappen H. Agnes en H. Willibrord (Segbroek en Schilderswijk). De leiding organiseert het kamp rondom een bijbels thema met sport, spel en geloof.

De jury kent de diaconieprijs uit elf aanmeldingen in deze categorie toe aan dit project, omdat de parochie er nu al negen jaar in slaagt om kinderen die moeten opgroeien in armoede en soms de stad nauwelijks uitkomen, een onvergetelijke ervaring te bieden in een heel andere omgeving. Dat is bijzonder voor deze doelgroep. Het bijzondere karakter zit soms zelfs in schijnbaar de meest vanzelfsprekende zaken: samen eten op een bepaald tijdstip, terwijl je anders maar iets pakt als je honger hebt; drie keer per dag eten, terwijl je thuis maar één of twee maaltijden gewend bent. Die confrontatie tussen verschillende leefwerelden maakt de leiding van zo’n kamp tot een hele uitdaging. Hoe reageer je als leiding wanneer een kind bij de eerste lunch vraagt: “Is dit de laatste maaltijd die we krijgen vandaag?”

De winnaar uit de vijf aangemelde projecten in de categorie ‘diaconie ver weg (MOV)’ is Vamos Schipluiden. Sinds 2007 gaan iedere twee jaar een groep jongeren en enkele begeleiders uit de parochiekern Schipluiden naar Brazilië om daar in het werkgebied van de Schipluidense pater Gabriël Hofstede ontwikkelingsprojecten uit te voeren. De jongeren zorgen zelf voor de financiering van deze projecten. Daartoe organiseren zij allerlei acties. De werkvakantie biedt ook de gelegenheid aan jongvolwassenen om kennis te maken met de problemen van medemensen in die gebieden. De confrontatie is soms heftig. Wat doe je als je als jonge en welvarende Nederlandse vrouw, die op het punt staat aan een universitaire studie te beginnen, oog in oog komt te staan met een Braziliaanse leeftijdgenote die zojuist het leven schonk aan haar derde kind en die het aan alles ontbreekt?

Het is een goede gewoonte dat een half jaar na de werkvakantie van Vamos Schipluiden Braziliaanse jongeren van de groep Viva een tegenbezoek brengen aan Nederland. Zij steken hier niet de handen uit de mouwen in een diaconaal project, maar maken kennis met allerlei aspecten van de Nederlandse samenleving, samen met de Nederlandse jongeren. De jury waardeert dit initiatief vanwege de combinatie van fondswerving, exposure en wederkerigheid. 

Het is een goede traditie, dat de diaconieprijs ‘Brood en Rozen’ wordt uitgereikt op de zaterdag tussen de feestdagen van twee diaconale heiligen: de heilige Martinus van Tours (11 november) en de H. Elisabeth van Thüringen (17 november). Omdat de uitreiking dit jaar plaatsvond op Sint Maarten, heeft Liesbeth Stalmeier voor de prijsuitreiking een inleiding gehouden over Sint Maarten als inspirerend voorbeeld van de diaconie. Sint Maarten is vooral bekend van het delen van zijn mantel met een arme bedelaar in de stadspoort van Amiens toen hij nog een Romeins soldaat was. Maar als kluizenaar, missionaris en bisschop heeft hij een minstens zo belangrijke rol gespeeld. “Hij leeft in de herinnering voort als de dienende, helende, genezende en barmhartige zielzorger”, zegt Stalmeier, “maar standvastigheid, doorzettingsvermogen en gedrevenheid zijn eigenschappen van Martinus die ook tot voorbeeld kunnen strekken.”

Aan het eind van de bijeenkomst krijgen de aanwezigen een diaconale kalender voor 2018 en 2019 mee. Op de voorpagina’s met de maandkalender staan dagen vermeld van de missionaire collectes, feestdagen van diaconale heiligen en kerkelijke gebedsdagen voor diaconale onderwerpen. Op de achterpagina’s staan alle zestien aangemelde projecten beschreven en worden enige van deze gebedsdagen toegelicht. Niet toevallig behoort daartoe ook de Werelddag van de Armen, die paus Franciscus vorig jaar heeft ingesteld en die op zondag 19 november voor het eerst wordt gevierd. Daarin staat de ontmoeting met armen centraal. De paus hoopt, dat in de week voorafgaand aan 19 november veel activiteiten worden gehouden die leiden tot een ware ontmoeting met de armen. De uitreiking van de prijs en de diaconale kalender geven alvast een voorproefje.