De reizende tentoonstelling ‘De Bijbel Rond’ van het bisdom Rotterdam is neergestreken in de Hartebrugkerk in het centrum van Leiden. Deze kerk is dagelijks open en trekt veel publiek dat tussen de boodschappen door even een kaarsje komt opsteken bij Maria. Pastoraal werker Marlene Falke ziet met deze expositie een kans om mensen te laten ontdekken dat de Bijbel niet een boek is voor op de plank, maar gaat over je leven.

“Mensen vinden de tentoonstelling verrassend: mooi materiaal met een frisse uitstraling”, vertelt Marlene van de parochie HH. Petrus en Paulus. “Afgelopen zondag werd de tentoonstelling hier voor het eerst bekeken door bezoekers van de viering. Zelfs de gedeelten die voor kinderen bedoeld zijn, spreken ook volwassenen aan. Het is voor een brede groep interessant.”

Toen de pastoraal werker tijdens de opbouw rond de panelen liep ontdekte ze dat de tentoonstelling geschikt is voor drie groepen: “Voor mensen die niets weten over de Bijbel is het een kort en krachtig overzicht. Niet traditioneel van: ‘Dit is het Oude Testament en dit is het Nieuwe Testament’, maar met items op de panelen die in het oog springen. Bijvoorbeeld ‘God wordt mens’. Die boodschap komt gelijk naar mensen toe.”

Voor mensen die wel eens in de Bijbel lezen is de tentoonstelling volgens Falke een mooie opfrisser: “Zeker als ze de QR-codes gebruiken, zitten er leuke weetjes achter. En de derde groep, de doorgewinterde bijbellezer, wordt door de titels op de panelen aan het denken gezet, wat tot verdere verdieping leidt.”

“De tentoonstelling past hier fantastisch”, zegt Marlene over de locatie van de Hartebrugkerk die midden in het winkelcentrum van Leiden staat. “Je loopt het voorportaal van de kerk binnen, steekt een kaarsje op en je kunt de expositie bekijken zonder dat iemand je stoort. Op die manier mag het je eigen ervaring zijn. Ik denk dat dat de kracht is van de tentoonstelling.”

De pastoraal teamleden van de HH. Petrus en Paulusparochie in Leiden willen zoveel als mogelijk om beurten aanwezig zijn tijdens de openstelling van de expositie. Dat is dagelijks tussen 10:00 uur en 16:00 uur. Op die momenten kunnen ze in gesprek met bezoekers over God en de Bijbel. “Op een van de panelen zit een bakje met kaartjes waarop acht verschillende bijbelteksten staan. Dat is een populaire gespreksstarter. Bezoekers kunnen een kaartje pakken en lezen de bijbelzin. De vraag aan hen is: ‘Wat zegt deze bijbeltekst over uw leven?’, om daar vervolgens over in gesprek te gaan.”

Op een van de kaartjes staat bijvoorbeeld ‘Komt allen tot Mij die uitgeput zijt en onder lasten gebukt, en Ik zal u rust en verlichting schenken’ (Matteüs 11, 28). Marlene: “Een gelovig mens zoomt vaak in op het woordje ‘Mij’. Voor wie minder vertrouwd is met het geloof spreekt het ‘onder lasten gebukt gaan’ aan. Mensen ontdekken dat zo’n tekst gaat over deze tijd, zoals de last van de eenzaamheid. Dan denken we vaak aan ouderen, maar ook onder jonge mensen is veel eenzaamheid. Vanuit deze bijbeltekst kun je in gesprek: Wat kan Jezus voor jou betekenen in deze tijd? En wie is Hij eigenlijk?”

Gesprekken daarover leiden voor mensen tot verrassingen weet Marlene Falke: “Ik heb in het Jaar van het Woord van God een catechese-aanbod waarbij ik met een groepje de profetische bijbelteksten van de adventszondagen lees. Deze teksten worden vaak als moeilijk ervaren. Ik heb de deelnemers kennis laten maken met lectio divina, dat is een meditatieve manier van de Bijbel lezen. Je hebt enerzijds de tekst en anderzijds hoe Jezus door die tekst heen tot jou spreekt in jouw bestaan. Het zijn de witte regels die het spannend maken, want daar komt jouw verhaal binnen. Wanneer mensen ervaren: ‘Dit gaat over mij!’, komt dat vaak als een verrassing. Er gebeurt echt wat met mensen waneer ze bijbelteksten op die manier tot zich laten doordringen.”

De pastoraal werker hoopt dat mensen door de expositie ontdekken dat de Bijbel niet een boek is van de Kerk dat alleen in de eredienst wordt gebruikt, maar dat ook thuis gelezen kan worden en dat het een boek is waar herkenbare zaken uit het leven in staan: “De Bijbel gaat over mensen die God zoeken, die worstelen met hun geloof en met hun leven. Ze zingen hun dankbaarheid uit en proberen handen en voeten te geven aan het volgen van Jezus Christus. In de evangeliën en de handelingen van de apostelen lezen we ook voorbeelden waarin dat misgaat. De Bijbel bevat zo veel mogelijkheid tot herkenning en daarmee tot hoop, troost en uitdaging.”

Haar levensmotto ontleent Marlene zelf ook aan de Bijbel. “Als ik de Bijbel pak en die opensla, is er altijd wel een tekst die raakt. Maar één tekst trekt langere tijd met me mee, al sinds mijn 15e jaar. Hij komt uit de brief van Paulus aan de Filippenzen: 'Nee, broeders, ik beeld mij niet in er al te zijn. Alleen dit: vergetend wat achter me ligt, mij uitstrekkend naar wat voor me ligt, storm ik af op het doel: de prijs van Gods hemelse roeping' (Fillipenzen 3, 13-14).”

“Toen ik 15 was, was mijn leven niet eenvoudig”, vertelt Marlene. “Wat mij toen aansprak was vooral het vergeten wat achter mij ligt en bereiken wat voor mij ligt. Nu raakt mij in dit stukje bijbeltekst vooral dat ik nog niet volmaakt ben. Veel mensen denken dat je als pastorale beroepskracht een beroepsbidder bent en álles al weet en doet. Maar ik blijf net als ieder ander leren en groeien. Elke dag geeft een nieuwe uitdaging. Gisteren is voorbij, ik richt mij op wat ik nu waar kan maken.”

De bijbeltentoonstelling sluit aan bij de ambities van het pastoraal team om aan parochievernieuwing te werken. “We zijn erg bezig met nieuwe evangelisatie en missionair pastoraat in de parochie. Om dat concreet in praktijk te brengen is nog niet eenvoudig. In het kader van nieuwe evangelisatie willen we het voorportaal van de kerk een belevingsruimte laten zijn. Zoals vroeger ongeletterde mensen in de kerk toch wat meekregen van het verhaal van God met mensen door de schilderingen en beelden, zo willen wij ook een entree waarin de Bijbel in beeld is. Dan komt deze expositie als een cadeau!”

Marlene is blij dat de tentoonstelling in de Advent in de Hartebrugkerk staat. Ook denkt ze dat het erg aansluit bij de coronatijd. “Mensen hebben het niet makkelijk in deze donkere dagen. Wie je liefhebt, kun je niet zien of niet knuffelen. Dan zie je op het paneel staan: ‘God wordt Mens’. Hij kwam niet als een machtige koning naar de wereld, maar werd geboren als baby’tje. Dat raakt ook aan onze kwetsbaarheid op dit moment. God laat zien dat de duisternis niet het laatste woord heeft. We zijn dankbaar dat we die boodschap met de tentoonstelling kunnen uitdragen aan ieder die de kerk binnenstapt voor een viering of voor het opsteken van een kaarsje.”

Zie voor meer informatie:

• Artikel Bisdom maakt pop-up tentoonstelling over de Bijbel (28 juli 2020)
  
• En: Bisschop presenteert eerste exemplaar van pop-up tentoonstelling over Bijbel (1 oktober 2020)
  
• Parochies kunnen de tentoonstelling aanvragen via hun pastoor-moderator bij a.d.jong@bisdomrotterdam.nl
• Bestel ook ‘het grote Bijbel kwartet’ dat werd gemaakt vanwege het Jaar van het Woord van God
• Bekijk de video over de tentoonstelling hieronder