Op zondag 19 januari was bisschop Van den Hende te gast in het Geloofsgesprek op NPO2. Vanwege het begin van het Heilig Jaar 2025 ging het gesprek over hoop.

De bisschop vertelt over het begin van het Heilig Jaar in de Kerk. Het is een oude traditie die begon in het jaar 1300 en die teruggaat op het Oude Testament (Leviticus 25). “Daarin wordt geschreven over een jaar, dat elke vijftig jaar plaatsvindt, om ongerechtigheid recht te zetten”, zegt de bisschop. “In een Heilig Jaar gaat het niet alleen over dingen waar de ‘rijdende rechter’ zich mee bezighoudt, zoals een oprit of een schutting, maar over de vraag of je in je relatie met God en met je naaste dingen recht te zetten hebt.”

Een Heilig Jaar vindt nu elke vijfentwintig jaar plaats in de Katholieke Kerk. Paus Franciscus gaf het Heilig Jaar 2025 als thema mee: pelgrims van hoop. “Hoop is niet hetzelfde als optimisme”, legt de bisschop uit. “De christelijke hoop is verbonden met Christus zelf, God die is mens geworden, die ons leven heeft gedeeld, die gestorven en verrezen is en die ons met zijn liefde voorgaat. De liefde van God is sterker dan het kwaad, is sterker dan de dood.”

“Hoop is niet iets dat je bezit of zelf kunt maken. Hoop is iets dat je ontvangt, dat ook kan groeien, en dat ook onder druk kan staan”, vervolgt de bisschop. “Daarom is een ‘beweging van hoop’ belangrijk. Dat je niet alleen zelf bemoedigd wordt door de hoop die in je leeft, maar ook anderen probeert te bereiken. Dat je in beweging komt naar anderen toe, in daden van liefde en solidariteit. Dan kunnen mensen beseffen dat er hoop is. Wanneer hun leven donker is en er komt iemand naar ze toe, kan hen dat een sprankje hoop geven.”

Paus Franciscus roept hier ook toe op in zijn bul voor het Heilig Jaar “Spes non confundit” (De hoop stelt niet teleur). “De paus noemt een aantal bewegingen van hoop”, zegt de bisschop. “Ga je als christen naar mensen toe die eenzaam zijn? Ga je naar armen, naar mensen die leven met een beperking, mensen die gevlucht zijn? Hoop ontvangen is ook een opdracht om hoop te delen met anderen in concrete woorden en daden. God legt de hoop in ons hart. En net als bij het geloof en de liefde, ontvang je hoop niet alleen voor jezelf, maar is het de bedoeling dat je die deelt met anderen. En net als bij geloof en liefde, wordt de hoop ook niet minder als je ervan deelt, maar kan die juist groeien.”

Desgevraagd vertelt de bisschop over initiatieven in het bisdom Rotterdam waar mensen dat proberen te doen in caritas en diaconie. In november ontvingen ruim dertig activiteiten in het bisdom een Elisabeth certificaat. Deze zijn genoemd naar de heilige Elisabeth van Thüringen (1207-1231). Zij is met Laurentius patroonheilige van de kathedraal in Rotterdam en was als derde orde lid een volgeling van Franciscus van Assisi. Elisabeth gaf brood aan de armen en zette zich in voor de verzorging van zieken.

Een activiteit die een Elisabeth certificaat ontving, zijn de maaltijden die religieuzen in Den Haag samen met vrijwilligers koken en uitdelen. De paters van het Goddelijk Woord (SVD) en zusters Dienaressen van de Heilige Geest (SSpS) bezorgen de maaltijden aan dak- en thuislozen op het Malieveld. Zij doen dat in een rooster met onder meer ook het Leger des Heils.

“Bij een maaltijd gaat het niet alleen om de maag”, zegt de bisschop. “Je kunt een mens zo makkelijk uitsplitsen in zere voeten en een moeilijk hoofd. Maar het gaat om heel de mens. Dat wil zeggen dat je iemand niet alleen benadert vanuit zijn of haar nood, maar als persoon die op vele manieren kan worden aangesproken in zijn relaties, in zijn talenten en ook in zijn verwachtingen en hoop.” De bisschop geeft aan dat dit bijvoorbeeld ook bij de Voedselbank gebeurt: “Als je mensen een pakket kunt aanbieden met eten, kun je ook in gesprek gaan en vragen: Hoe het met je? Hoe gaat het met de kinderen op school?”

Veel kerkelijke mensen doen vrijwilligerswerk, op allerlei terreinen. Wanneer er vanuit de Kerk diaconale initiatieven zijn, kunnen anderen zich daar ook bij aansluiten. “Dan ontstaat er een samenwerking, waarbij de Kerk niet alleen een teken van hoop is, maar ook een instrument van hoop wordt en mensen door haar enthousiasme mobiliseert.”

De bisschop haalt de heilige paus Paulus VI aan die Kerk typeerde als een netwerk van liefde tot opbouw van een beschaving van liefde. De inzet van ieder doet er daarbij toe. “In het netwerk brengen we samen tot stand wat we in ons eentje niet kunnen, omdat we nooit alle talenten in onszelf verenigen. De apostel Paulus spreekt in dat verband over de Kerk als een lichaam met vele ledematen. Die vele ledenmaten vullen elkaar aan. Talenten vullen elkaar aan.”

“We hebben als Kerk in de kracht van de Geest eenheid ontvangen, maar ook verscheidenheid. En door zo samen beschikbaar te zijn voor het rijk van God, bouwen we aan een beschaving van liefde in onze wereld waardoor de contouren van het rijk van God zichtbaar worden. Dat gebeurt in de ontmoeting met mensen die honger hebben, in de ontmoeting met vluchtelingen, in de ontmoeting met mensen die eenzaam zijn. Daar komt de hoop naar boven die ons in beweging brengt en die anderen ook kan helpen om op te staan in moeilijke omstandigheden.”

Bekijk het Geloofsgesprek via NPO2 of YouTube: