Donderdagochtend 22 maart verzamelen ruim tachtig mensen zich bij de Willibrorduskerk in Bodegraven voor de driedaagse pelgrimstocht van Vastenactie. Deelnemers komen overal vandaan: van Drachten tot Simpelveld, van Uitgeest tot Veldhoven, en een meerderheid komt uit het bisdom Rotterdam. Ze gaan een of meerdere dagen meelopen met de pelgrimstocht van Vastenactie. Dat is zowel een bezinningstocht als een sponsortocht ten behoeve van een armoedebestrijdingsproject van Vastenactie in Zambia.

Leden van MOV-groepen uit de parochies H. Clara (Langeraar), Pax Christi (Woerden en omstreken) en Sint Jan de Doper (Gouda - Bodegraven) zijn samen met Vastenactie maandenlang bezig geweest met de voorbereiding. Guus Prevoo is veldwerker van Vastenactie. Hij zendt de pelgrims op weg.

De eerste dag lopen de deelnemers van Bodegraven via De Meije, Nieuwkoop en Zevenhoven naar Noorden. Dat is meteen de langste dag, 25 kilometer. Het weer zit mee. Als de pelgrims de kerk verlaten, is de regen net opgehouden. Het zal verder ook droog blijven. Onderweg genieten de pelgrims van het veenweidelandschap, groene polders, slingerende riviertjes en brede plassen. Ze praten honderduit, met bekenden of vreemden. Over hun inzet voor Vastenactie en de eigen parochie, over persoonlijke zaken of wereldvraagstukken of over de vragen die ze voor dit traject hebben meegekregen.

De pelgrimstocht is ook een bezinningstocht. Vijf keer per dag is er een korte bezinning aan de hand van een hongerdoek. Vandaag verzorgt pastoraal werkster Heleen van der Reep deze momenten aan de hand van de hongerdoek ‘Bijbelse vrouwen’ uit India. Telkens verbindt ze het betreffende verhaal met het project uit Zambia en geeft de pelgrims een gespreksonderwerp mee: “Waar kunnen wij het leven bewaren, tegen de vernietigende machten in de wereld om ons heen? Waar kunnen wij Pua’s en Sifra’s zijn?”

Tijdens de middagpauze in het parochiecentrum van Nieuwkoop vertelt Bob van Dillen, medewerker van Cordaid, over de campagne ‘Share the Journey’ (’Deel de tocht’). Met deze campagne vragen alle caritasorganisaties wereldwijd aandacht voor migranten en vluchtelingen. Paus Franciscus heeft eind september 2017 deze campagne gestart. Vier werkwoorden staan daarin centraal: verwelkomen, beschermen, stimuleren en integreren. In juni zal er rond de VN-Dag van de Vluchteling een actieweek worden gehouden. In Nederland werken Cordaid en Vastenactie samen. Het verhaal van Bob verhaal geeft gespreksstof voor onderweg.

Rond zes uur arriveren de pelgrims in Noorden. De ‘dagjesmensen’ gaan met de bus terug naar Bodegraven om van daar naar huis te reizen. Het blijft heel druk aan tafel: de pelgrims die blijven, krijgen gezelschap van parochianen van de Claraparochie. Nu niet voor een soberheidsmaaltijd, maar voor een uitgebreide Vastenactiemaaltijd met diverse gerechten uit Afrika. Na de maaltijd vertelt Margot de Zeeuw uit de eerste hand over het project in Zambia. Vorig jaar is zij drie weken te gast geweest bij de zusters van de Heilige Harten van Jezus en Maria, die het project in Mbala hebben opgezet.

De volgende dag, vrijdag 23 maart, is Noorden het vertrekpunt. De pelgrims lopen vandaag via de Groene Jonker, Woerdense Verlaat en Kanis naar Woerden. De route is iets korter, 21 kilometer, maar de snijdende tegenwind voelt guur aan. Pastoor Huub Spaan verzorgt vandaag de meditaties aan de hand van de nieuwste hongerdoek ‘Ik ben, omdat wij zijn’. Elke dag worden de pelgrims uitgenodigd om onderweg een steentje op te rapen en daaraan een intentie te verbinden. Bij de afsluitende bezinning hebben ze de gelegenheid om het steentje bij een kruisbeeld neer te leggen.

Een spontane stop vindt plaats bij de nieuwe uitkijktoren bij het gemaal Oud-Kamerik. Vanaf de toren hebben de pelgrims een mooi uitzicht over de verschillende waterlopen. Een informatiebord geeft aan hoe het landschap in de loop der eeuwen is veranderd door het ingrijpen van mensen. Tot het jaar 1000 lag er een dik veenpakket. Nu ligt de bodem vijf en een halve meter lager en is het landschap doorspekt met kleine slootjes en grotere afwateringen om de grond droog te houden. Voor de pelgrims vanuit hogere delen van Nederland een eyeopener. ’s Avonds zal Saskia van Winden, vrijwilligster bij de stichting Het Groene Hart, nog wat systematischer voorlichting geven over de geschiedenis van dit gebied. Twee kaarten met de bebouwingscontouren uit respectievelijk 1950 en 2000 laten zien hoe de natuur hier onder druk staat.

Rond vier uur worden de pelgrims ingehaald in Woerden onder luid klokgelui. Na de afsluitende bezinning leidt oud-pastoor Tiny Thomassen hen rond door de kerk en laat de Franciscaanse elementen van de Bonaventurakerk zien. De MOV-groep heeft een aantal parochianen bereid gevonden als ‘pelgrimskok’ te fungeren voor zes tot acht personen. Zo is er een grote keuze uit verschillende gerechten en worden de deelnemers niet alleen geestelijk maar ook lichamelijk goed gevoed.

Zaterdag 24 maart is al weer de laatste dag van de pelgrimstocht. ’s Ochtends verzamelen de pelgrims zich in Woerden. Vertrouwde gezichten, als ze eerdere dagen hebben meegelopen, en nieuwe pelgrims voor één dag. Tot die laatste groep behoort ook Mgr. Van den Hende, die tot de middagpauze in Driebruggen meeloopt.

Vandaag fungeert de hongerdoek uit Haïti als rode draad door de bezinningsmomenten. Diaken Leon Everts laat zien hoe actueel deze oude hongerdoek (uit 1982) nog is met zijn scènes van oorlogsgeweld, vluchtelingen en vernietiging van de schepping.

De eerste koffiepauze is bij de boerderij van Bert en Adrie Vollering. Vandaar loopt de route via Driebruggen dwars door de Reeuwijkse Plassen naar Bodegraven. Onderweg stoppen de pelgrims bij het hervormde kerkje van Sluipwijk. Ze worden gastvrij onthaald. Ouderling Wim Verweij vertelt dat op deze plaats al een houten kerk heeft gestaan in 1311. Sluipwijk is bekend als een bedevaartsoord in de zeventiende eeuw. In 1657 vond hier het Mirakel van Sluipwijk plaats, toen vier essen werden gekapt.

Aan het eind van de middag wordt de Pelgrimstocht afgesloten in gebouw De Doortocht bij de kerk van Bodegraven. Daarna sluiten de deelnemers zich aan bij de zaterdagavondviering van de lokale gemeenschap. Ze leggen hun meegebrachte steentjes neer bij het altaar en ontvangen een palmtakje. 

Aan het eind van de Pelgrimstocht stelt Jan Maasen, diaconie en missiesecretaris van het bisdom, vast: “We kunnen nog nadenken over verbetering van de Pelgrimstocht als sponsortocht. Maar als bezinningstocht is de Pelgrimstocht zeker geslaagd. De deelnemers komen thuis vol verhalen. Wie weet wat voor effect die nog hebben.”