“Vreemdelingen die bij u wonen hebben dezelfde rechten als een geboren Israëliet. Gij moet hen beminnen als uzelf, want gij zijt zelf vreemdelingen geweest in Egypte. Ik ben de Heer, uw God” (Leviticus 19, 34). Met deze bijbeltekst opent de pauselijke boodschap voor de 104de Werelddag voor migranten en vluchtelingen (14 januari 2018).

Paus Franciscus memoreert dat hij gedurende zijn pontificaat herhaaldelijk zijn zorg geuit heeft over de beklagenswaardige toestand van veel vluchtelingen en migranten, op de vlucht voor oorlog, vervolging, natuurrampen en armoede. Volgens de paus is hun situatie ongetwijfeld een 'teken van de tijd' dat hij, met de hulp van de Heilige Geest, geprobeerd heeft te duiden.

“Iedere vreemdeling die aan onze deur klopt, is een gelegenheid om Jezus Christus te ontmoeten, die zich vereenzelvigt met de opgenomen of afgewezen vreemdeling van iedere tijd (Matteüs 25, 35-43). De Heer vertrouwt aan de moederlijke liefde van de Kerk ieder menselijk wezen toe dat gedwongen wordt zijn vaderland te verlaten op zoek naar een betere toekomst", schrijft de paus. En hij geeft aan dat solidariteit wordt gevraagd in alle fasen van migratie: vertrek, reis, aankomst en terugkeer.

Paus Franciscus spreekt over een grote en gezamenlijke verantwoordelijkheid die de Kerk deelt met elk mens van goede wil om - ieder volgens zijn eigen mogelijkheden - de uitdagingen van de hedendaagse migratie te beantwoorden met vriendelijkheid, zorgvuldigheid, wijsheid en gezond verstand. De paus vat die verantwoordelijkheid samen in vier werkwoorden: verwelkomen, beschermen, stimuleren, integreren. Migranten en vluchtelingen moeten worden verwelkomd, zegt de paus, hun menselijke waardigheid moet worden gerespecteerd. En migranten en vluchtelingen moeten worden gestimuleerd om zich als mens te ontwikkelen en te integreren.

De menselijke waardigheid van de migrant en vluchteling staat voorop. Op basis van het “principe van de centrale plaats van de menselijke persoon” (Caritas in veritate, 47) merkt paus Franciscus op dat de veiligheid van de migrant en vluchteling als menselijke persoon prioriteit moet krijgen boven de veiligheid van de natie. "Dientengevolge is het noodzakelijk het personeel dat belast is met de controles aan de grens, op de juiste manier te vormen. De omstandigheden van migranten die asiel aanvragen, en vluchtelingen vereisen dat hun persoonlijke vrijheid en toegang tot de basisvoorzieningen worden gegarandeerd." De paus houdt een pleidooi voor kleinschalige voorzieningen. Deze bevorderen de persoonlijke ontmoeting en vergroten de kans op een succesvolle integratie. De vrijheid van godsdienst moet worden gerespecteerd. De paus roept staten op de procedures voor humanitaire visa en gezinshereniging te vereenvoudigen. Hij verzet zich tegen illegale ronselpraktijken.

De boodschap is ondertekend op 15 augustus 2017. Het Vaticaan publiceerde de boodschap van de paus op maandag 21 augustus 2017.

• Boodschap van paus Franciscus voor de Werelddag voor migranten en vluchtelingen