Inspiratie

School of Faith: ‘De sociale leer vraagt steeds opnieuw om toepassing’

Door: Bisdom Rotterdam dinsdag 24 september 2019

Foto: Bisdom Rotterdam

Katholieke sociale leer kan jongeren inspireren

Het Tour of Faith seizoen begon in september met een editie van de School of Faith. Op verzoek van jongeren werd op zaterdag 21 september een langere bijeenkomst gehouden met een ochtend- en een middagprogramma om dieper op een onderwerp in te kunnen gaan. Dat onderwerp was de sociale leer van de Kerk. Broeder Richard Steenvoorde OP hield een gastcollege en Mgr. Van den Hende was hoofdcelebrant in de eucharistieviering, waarmee de bijeenkomst begon. De bijeenkomst vond plaats bij de blauwe zusters in de kerk van de H. Antonius van Padua (Boskantkapel) in Den Haag.

“Het is een mooie start vandaag”, preekt de bisschop naar aanleiding van de Schriftlezing over de tollenaar Matteüs die door Jezus wordt geroepen (Matteüs 9, 9-13). “De Heer roept ons, ook al zijn we nog niet volmaakt en heilig. We mogen open staan voor Gods nabijheid en steeds open zijn voor wat God ons te zeggen heeft. We mogen de Heer volgen. Niet alleen door achter Hem aan te lopen, maar ook door steeds meer ons hart aan Hem en zijn rijk te geven.”

Broeder Richard Steenvoorde vertelt daarna in zijn college hoezeer de Kerk verbonden is met de wereld. Hij verwijst onder meer naar het document van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) ‘Gaudium et Spes’, dat opent met deze woorden: “De vreugde en de hoop, het leed en de angst van de hedendaagse mens, vooral van de armen en van alle lijdenden, zijn ook de vreugde en de hoop, het leed en de angst van Christus’ leerlingen; en er is niets echt menselijks, of het vindt weerklank in hun hart. Want de gemeenschap van Christus’ leerlingen […] voelt zich werkelijk en nauw verbonden met de mensheid en haar geschiedenis.”

Broeder Richard Steenvoorde OP. (Foto: Bisdom Rotterdam)

Broeder Steenvoorde: “Dit betekent dat er dus geen tegenstelling is in de ervaring van mensen in de Kerk en buiten de Kerk. Bovendien komt de menselijke ervaring ook de Kerk binnen, want die is geen afgesloten kaasstolp. En alles wat in de wereld gebeurt, zou ons aan moeten gaan. We zijn medeverantwoordelijk voor alle mensen die in de wereld wonen en hebben iets te doen als het gaat om hun lijden en armoede en ook de geestelijke pijn, van binnen bij de mensen.”

Hij vertelt hoe de sociale leer van de Kerk werd ontwikkeld als reactie op de Industriële Revolutie in de 18e-19e eeuw. In 1891 schreef paus Leo XIII de encycliek ‘Rerum Novarum’ over de situatie van de arbeidersklasse. Veertig jaar later (1931) herneemt zijn opvolger paus Pius XI de thematiek met ‘Quadragesimo Anno’. Van Steenvoorde schetst de historische context van de beurskrach van New York, kort daarvoor in 1929, en de wereldwijde financiële crisis die daarop volgde. Het was de tijd tussen twee wereldoorlogen.

“De sociale leer, omdat hij zo verbonden is met de samenleving, is voortdurend in beweging”, vertelt hij. “Niet in de principes, maar in het denken over de toepassing.” Zo breidde de sociale leer zich uit naar vredesthematiek, de ontwikkeling van de volkeren (‘Populorum Progressio’, 1967) en weer later het milieuvraagstuk. Richard Steenvoorde: “In de encycliek uit 1891 komt het milieuvraagstuk als zodanig niet voor. Het was een andere tijd. Maar denk aan wat er gebeurde in december 1968. De bekende foto die vanuit de ruimte werd gemaakt van de aarde. Die foto veranderde de wereld: er is maar één planeet en dat is deze en onze grondstoffen zijn eindig.”

“De principes van de sociale leer moeten steeds opnieuw toegepast worden.”

Er zijn een aantal uitgangspunten die een constante zijn in de sociale leer van de Kerk. Broeder Steenvoorde behandelt het principe van de menselijke waardigheid, het algemeen goed, subsidiariteit, rechtvaardigheid en solidariteit. “Paus Benedictus zei heel mooi over die eerste, de menselijke waardigheid: ieder mens is de uitkomst van een gedachte van God, ieder van ons is gewild, ieder van ons is geliefd en ieder van ons is nodig, van het prille begin nog voor je geboren bent tot het eind. En over die laatste zei hij, net als paus Franciscus, dat solidariteit radicaal is. Als je geeft van je overvloed, heb je eigenlijk nog niks gegeven. Solidariteit gaat over iets geven ten koste van jezelf.”

Omdat de principes van de sociale leer steeds opnieuw toegepast moeten worden, gingen de deelnemers in de middag in gesprek over actuele maatschappelijke uitdagingen. Tijd oftewel echte aandacht voor elkaar lijkt een van de meest schaarse ‘goederen’ tegenwoordig, mede door de invloed van smartphones en sociale media. Broeder Richard gaf de deelnemers daarmee een concrete opdracht voor de middag: “Stel de paus of de bisschop zou een brief willen schrijven over sociale media, wat zou jouw input zijn op basis van de principes van de sociale leer van de Kerk? Welke problemen zie je? Maar denk ook aan een koffieboer die via zijn smartphone informatie heeft over de prijs voor bonen en dus beter kan onderhandelen. Wat zie je gebeuren? En wat zou je moeten doen als christen?” Met die uitdagende opdracht gingen de deelnemers aan de slag.

Aan het eind van de middag dankte medewerker jongerenpastoraat Desiree Bühler pater Steenvoorde voor zijn inleiding, de blauwe zusters voor hun gastvrijheid en de deelnemers voor hun inbreng.

Foto: Bisdom Rotterdam

Deel dit item

Blijf op de hoogte!

Schrijf je in voor onze tweewekelijkse nieuwsupdate en mis niets.

Blijf op de hoogte!

Schrijf je in voor onze tweewekelijkse nieuwsupdate en mis niets.

Aanmelding aan het verwerken
Er is iets fout gegaan bij het aanmelden
Bedankt voor je aanmelding
× Deze popup niet meer weergeven