Door de meldingen in 2010 en daarna van seksueel misbruik, het onderzoek van de heer Deetman en de eindrapportage van het Meldpunt Seksueel Misbruik RKK, is het besef verder gegroeid dat aandacht voor preventie noodzakelijk is en blijft. Daarvoor zijn onder meer de Gedragscode Pastoraat, die ook in het Engels is vertaald, de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en het verplichte antecedentenonderzoek in het leven geroepen.

De Priesterraad van het bisdom adviseerde de bisschop om een bijeenkomst te organiseren voor pastorale beroepskrachten over het preventiebeleid van de Kerk. De bisschop nam dat advies over, omdat het voor een veilige Kerk belangrijk is op de hoogte te blijven van de voorzieningen die kerkprovinciaal zijn afgesproken en die gelden in alle bisdommen. Op woensdagmiddag 9 oktober vond in Rijswijk een bijeenkomst plaats voor de pastorale beroepskrachten van het vicariaat Den Haag. Op vrijdagochtend 11 oktober werd in Delft de bijeenkomst gehouden voor de pastorale beroepskrachten van het vicariaat Rotterdam.

De bijeenkomsten worden geopend door de regiovicaris, vicaris Van Deelen (9 oktober) en vicaris Egging (11 oktober). Daarna verzorgt Mgr. Van den Hende het eerste deel van de bijeenkomst. De bisschop nam als voorzitter van de Bisschoppenconferentie in februari 2019 deel aan de kerktop in Rome over preventie. Hij vertelt hoe tijdens die bijeenkomst verschillende culturen en werelddelen in gesprek waren, door de aanwezigheid van bisschoppen en religieuzen uit de hele wereld, door inleidingen van experts en getuigenissen van slachtoffers. Van groot belang is, dat in Nederland de bisschoppen en hogere overste samen optrokken in de aanpak van misbruik en preventiebeleid.

De bisschop benadrukt hoezeer preventiebeleid samenhangt met de zending van de Kerk. Mgr. Van den Hende: “Het is belangrijk het preventiebeleid te kennen en toe te passen. Maar we moeten niet alleen door preventie laten zien, dat we een veilige Kerk willen zijn, maar ook door onze trouw aan onze zending en de toewijding aan ons dienstwerk als priester, diaken en pastoraal werker. Ten diepste gaat het om onze roeping en de zending om de liefde van Christus te verspreiden. Onze roeping is het fundament en de drijfveer van preventie en wat we daarvoor ondernemen. Willen we werkelijk mensen omwille van het evangelie tegemoet treden en de sacramenten met vrucht vieren, dan moeten onze bedoelingen goed zijn en zuiver, en staan onze roeping en de zending van de Kerk voorop. De bedoelingen van Jezus moeten weerspiegeld worden in onze bedoelingen. Zijn we in staat het licht van de wereld te zijn in Jezus Naam? We moeten steeds opnieuw werk maken van onze roeping in alle zuiverheid en radicaliteit. We willen alles wat misbruik is uitsluiten. We willen de liefde van Christus laten zien en daar past geen machtsmisbruik bij of mensen klein maken.”

Vervolgens spreekt vicaris Verbakel over de Gedragscode. Hij legt uit dat deze gaat over de relatie tot pastoranten en de verhouding tot collega’s en de bisschop. De Gedragscode geldt ook voor vrijwilligers die werken met minderjarigen en kwetsbare personen. Vicaris Verbakel spreekt over het thema ‘afstand en nabijheid’, dat in de opleiding en vorming van pastorale beroepskrachten nadrukkelijk een onderwerp is en ook daarna in de pastorale praktijk voortdurend aandacht moet houden. Pastorale gesprekken zijn uit de aard van de zaak persoonlijk en vragen om een zekere intimiteit en vertrouwelijkheid, zodat mensen geloofsvragen en problemen waar ze mee worstelen ter sprake kunnen brengen. De contacten van pastorale beroepskrachten en parochianen moeten te allen tijde professioneel zijn en transparant. De priester, diaken of pastoraal werk(st)er moet een evenwichtige persoon zijn met zuivere motieven om mensen op een goede manier te ondersteunen in hun geloof en leven. Daarom is een belangrijk punt dat de vicaris op verschillende manieren maakt: ken uzelf.

Daphne van Roosendaal verzorgt de communicatie van het bisdom Rotterdam en is landelijk woordvoerder voor de R.-K. Kerk waar het gaat om het onderwerp seksueel misbruik door medewerkers van de Kerk. Zij vertelt vanuit haar ervaringen over de berichtgeving door media. Ze vertelt hoe de keuze van de kerkleiding om slachtoffers voorop te stellen in zorgvuldige en persoonlijke procedures van herstel, erkenning en genoegdoening, leidend was in de woordvoering en de communicatie. Ook een goed preventiebeleid nu is recht doen aan de slachtoffers die in het verleden zijn gemaakt, zegt Van Roosendaal.

Mgr. Van den Hende houdt daarna de laatste inleiding. Hij vertelt over de vier pijlers van het preventiebeleid en onderstreept dat de inzet voor preventiebeleid te maken heeft met roeping en innerlijke motivatie. Mgr. Van den Hende: “We houden momenteel het diocesane Jaar van de Roepingen. Wanneer je denkt vanuit roeping, zijn er dingen die we goed doen en die we niet goed doen, dingen waar we dankbaar voor zijn en dingen waarvoor we ons schamen, altijd in de nabijheid van God. Dus wanneer mensen door berichten van misbruik zouden denken dat we een dubbelleven leiden, wanneer mensen ons celibaat niet vertrouwen en onze preek niet zouden geloven, mogen we beseffen dat we onze roeping hebben ontvangen van de Heer, ten dienste van de Kerk en gesteund door de genade Gods. En als we ons in deze geest inzetten voor de pijlers van de preventie, heeft dat een innerlijke basis die allereerst met onze roeping verbonden is. Het preventiebeleid volgen is méér dan alleen een formeel correct handelen. Het moet onze innerlijke overtuiging zijn.”

Dit zijn de pijlers van het preventiebeleid:

• Antecedentenonderzoek
• Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)
• Gedragscode Pastoraat
• Klachtenprocedure en R.-K Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag

Zie hiervoor ook rkkerk.nl/preventiebeleid